Nhật Bản đang đối mặt với cuộc khủng hoảng lao động do dân số già hóa nhanh chóng và tỷ lệ sinh thấp. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Nhật đã mở cửa đón nhận lao động nước ngoài, đặc biệt là từ Việt Nam. Chính sách “Kỹ năng đặc định” tạo ra cơ hội lớn cho thế hệ trẻ Việt, không chỉ về việc làm mà còn là cơ hội phát triển kỹ năng và hội nhập văn hóa.

Bối cảnh Nhật Bản giữa ngã ba đường về cơ cấu dân số và thị trường lao động

Nhật Bản đang tiến gần đến bước ngoặt chưa từng có trong lịch sử hiện đại của mình. Tốc độ già hóa dân số tại Nhật là nhanh nhất thế giới, với hơn 29% dân số trên 65 tuổi (2024) và tỷ lệ sinh liên tục ở mức thấp. Hệ quả là sự thiếu hụt lao động nghiêm trọng đang bao trùm nhiều ngành nghề then chốt, từ điều dưỡng, xây dựng cơ sở hạ tầng, đến công nghệ thông tin và sản xuất công nghiệp chế biến.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản (2023), quốc gia này dự kiến thiếu hụt hơn 11 triệu lao động vào năm 2040 nếu không có sự can thiệp quy mô lớn. Trong khi đó, số lượng người Nhật trong độ tuổi lao động (15–64 tuổi) đã giảm hơn 7 triệu người chỉ trong vòng 10 năm (2013–2023).

Tình thế này buộc Nhật Bản phải bước vào giai đoạn “tái định hình sâu rộng” không chỉ ở cấu trúc dân số, mà còn ở chính sách tiếp nhận lao động nước ngoài, định nghĩa lại khái niệm “đa văn hóa” vốn từng rất dè dặt trong xã hội Nhật truyền thống.

Chính sách dịch chuyển tư cách lưu trú “Kỹ năng đặc định” tại Nhật và chiến lược mở rộng đối tượng lao động nước ngoài

Năm 2019, chính phủ Nhật chính thức triển khai chính sách lưu trú mới: “Tokutei Ginou – Kỹ năng đặc định (SSW)”, với mục tiêu tiếp nhận 500.000 lao động nước ngoài vào năm 2025. Đây là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử chính sách nhập cư của Nhật, đánh dấu lần đầu tiên người lao động nước ngoài phổ thông được phép làm việc dài hạn và chuyển đổi sang tư cách cư trú ổn định (SSW Type II).

Tuy nhiên, đến cuối năm 2023, số lượng lao động thực tế sang Nhật làm việc chỉ đạt gần 200.000 người, phần lớn đến từ Việt Nam. Nguyên nhân chính vẫn là quy trình đánh giá tay nghề và năng lực tiếng Nhật vẫn còn phức tạp (đòi hỏi JLPT hoặc JFT N4 trở lên, tùy ngành), trong khi mức lương, điều kiện sống, chính sách hỗ trợ chưa đủ hấp dẫn so với kỳ vọng của người Việt.

Chính vì vậy, năm 2025–2026 được xem là thời điểm bản lề, cụ thể ngày 11 tháng 3 năm Reiwa 7 (2025). Nội các Nhật Bản đã nghiêm túc xem xét và cân nhắc:

• Nới lỏng yêu cầu ngôn ngữ (hợp thức hóa các kỳ thi tiếng Nhật thực tiễn thay vì JLPT truyền thống).
• Tăng trợ cấp, đãi ngộ, hỗ trợ sinh hoạt.
• Mở rộng ngành nghề đủ điều kiện chuyển tiếp SSW Type II giúp người lao động có thể sinh sống lâu dài, đưa gia đình sang định cư.

Ngoài ra, Chính phủ Nhật cũng đã cam kết mở rộng các chương trình hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp tuyển dụng lao động nước ngoài, đồng thời cải cách hệ thống quản lý thực tập sinh kỹ năng theo hướng nhân đạo và minh bạch hơn.

Sự chuyển mình của thị trường lao động & giáo dục tiếng Nhật tại Việt Nam

Việt Nam đang là quốc gia cung ứng nguồn lao động lớn nhất cho chương trình Kỹ năng đặc định của Nhật Bản, chiếm hơn 58% tổng số SSW (2023). Sự chuyển động của chính sách Nhật sẽ lập tức tác động tới:

Thị trường đào tạo tiếng Nhật tại Việt Nam

Sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách lao động của Nhật Bản cũng kéo theo những tác động lớn đối với thị trường đào tạo tiếng Nhật tại Việt Nam. Việt Nam hiện là quốc gia cung ứng lao động lớn nhất cho chương trình “Kỹ năng đặc định” của Nhật Bản, chiếm hơn 58% tổng số lao động nhập cảnh vào Nhật Bản trong năm 2023. Sự thay đổi chính sách của Nhật sẽ thúc đẩy thị trường đào tạo tiếng Nhật tại Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ. Thay vì chỉ dạy tiếng Nhật theo mô hình đơn thuần, các trung tâm đào tạo và trường nghề sẽ phải thay đổi phương thức giảng dạy, kết hợp với các chương trình học định hướng nghề nghiệp thực tiễn, từ đó gia tăng nhu cầu học tiếng Nhật chuyên biệt cho các lĩnh vực như điều dưỡng, kỹ thuật viên, công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao. Nhu cầu học tiếng Nhật sẽ không chỉ tồn tại ở các thành phố lớn mà còn lan rộng tới các tỉnh thành trên khắp đất nước.

Xu hướng học tiếng Nhật phục hưng theo kiểu mới

Thêm vào đó, xu hướng học tiếng Nhật cũng sẽ thay đổi. Người học không chỉ đơn thuần học để đáp ứng yêu cầu đi xuất khẩu lao động hay làm việc tại các doanh nghiệp Nhật Bản mà còn học để phát triển kỹ năng, hội nhập nghề nghiệp lâu dài. Các trung tâm đào tạo sẽ phải thiết kế chương trình học tích hợp ngôn ngữ, tay nghề và văn hóa ứng xử Nhật Bản để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Đây là cơ hội lớn cho thế hệ trẻ Việt Nam, không chỉ tìm kiếm cơ hội việc làm mà còn có thể trở thành thế hệ cầu nối giữa hai quốc gia, nếu được đào tạo và hỗ trợ đúng cách.

Cơ hội cho thế hệ trẻ Việt Nam

Đối với thế hệ trẻ Việt Nam, cơ hội “cất cánh” không chỉ nằm ở việc sở hữu bằng cấp mà còn ở năng lực ngôn ngữ, kỹ năng mềm và thái độ làm việc. Trong bối cảnh Nhật Bản đang tìm kiếm lực lượng lao động linh hoạt và sáng tạo, khả năng sử dụng tiếng Nhật thành thạo, kết hợp với kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề sẽ là những yếu tố then chốt để người lao động Việt Nam tạo được dấu ấn tại thị trường này. Thế hệ trẻ Việt Nam có thể trở thành “cầu nối” giữa hai quốc gia, góp phần thúc đẩy hợp tác và phát triển trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, để làm được điều này, việc đào tạo và hỗ trợ đúng cách là rất quan trọng. Những chương trình đào tạo kỹ năng toàn diện, không chỉ về ngôn ngữ mà còn về văn hóa, cách thức làm việc và thái độ nghề nghiệp sẽ giúp thế hệ trẻ này hội nhập tốt hơn, mở ra cơ hội phát triển lâu dài và bền vững tại Nhật Bản.

Cần chuẩn bị gì để đón làn sóng mới?

Để không bỏ lỡ thời điểm bản lề 2025–2026, Việt Nam cần có chiến lược quốc gia rõ ràng:

• Cơ cấu lại hệ thống đào tạo tiếng Nhật, kết nối chặt với nhu cầu thị trường lao động Nhật
• Xây dựng mạng lưới tư vấn nghề nghiệp, giáo dục định hướng Nhật Bản cho thanh niên Việt
• Khuyến khích mô hình hợp tác công – tư – cộng đồng, nơi doanh nghiệp Nhật, chính quyền địa phương và cơ sở giáo dục Việt Nam cùng đồng hành
• Và trên hết, xây dựng hình ảnh “lao động Việt Nam chất lượng cao, hội nhập sâu” để đi xa hơn khái niệm “xuất khẩu lao động”, tiến tới sự phát triển bền vững và nhân văn.

Sự phục hưng của phong trào học tiếng Nhật, nếu diễn ra đúng thời điểm và được dẫn dắt đúng cách, sẽ không đơn thuần là sự trở lại của làn sóng giáo dục ngôn ngữ. Đó sẽ là biểu hiện mang tính chỉ dấu cho bước chuyển mình căn cơ trong tư duy phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam từ logic “xuất khẩu lao động” sang tư tưởng “đồng kiến tạo giá trị xuyên văn hóa”.

Ở cấp độ sâu hơn, nó thể hiện sự dịch chuyển từ phát triển năng lực để thích ứng sang phát triển năng lực để định hình tương lai, nơi ngôn ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp, mà là phương tiện tư duy, cảm thụ và tương tác giữa các nền văn minh.

Nếu trước đây, học tiếng Nhật thường gắn với mục tiêu ngắn hạn như đủ điểm JLPT để đi Nhật, đủ trình độ để làm việc tại doanh nghiệp Nhật, thì trong kỷ nguyên tái cấu trúc sâu rộng của xã hội Nhật, nơi tư duy toàn cầu và yếu tố bản địa đan xen phức tạp, người học cần  cách tiếp cận hoàn toàn khác như học để hiểu một thế giới khác, để tạo ra giá trị trong thế giới đó, và từ đó, mở rộng chính giới hạn của bản thân trong thế giới của mình.

Ở chiều ngược lại, sự tái định hình chính sách của Nhật Bản cũng không đơn thuần là giải pháp ứng phó dân số. Đó là tín hiệu cho thấy những quốc gia khép kín nhất đang dần trở thành không gian mở và trong không gian ấy, người lao động Việt Nam nếu được chuẩn bị đúng hoàn toàn có thể trở thành “đơn vị kết nối” giữa hai hệ sinh thái nhân lực: kỷ luật – sáng tạo, cổ điển – đổi mới, nội tâm – kết quả. Vì thế, sự phục hưng của tiếng Nhật tại Việt Nam không nên được nhìn chỉ qua số lượng học viên hay tỷ lệ đỗ JLPT. Đó cần là chuyển động tinh tế hơn, nơi tiếng Nhật được học không chỉ để làm việc, mà để hiểu – cảm – sống và tạo ra giá trị, mở ra thế hệ những con người có năng lực tồn tại linh hoạt trong thế giới đa văn hóa, không bị hòa tan cũng không tách biệt.

Chương trình đào tạo Tiếng Nhật thương mại tại Trường Đại học CMC: Sinh viên sẵn sàng hội nhập và thành công trong môi trường làm việc quốc tế

Chương trình đào tạo Tiếng Nhật thương mại tại Trường Đại học CMC hướng đến mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, vừa thành thạo tiếng Nhật, vừa có nền tảng vững chắc về kinh doanh – thương mại, đáp ứng tốt các yêu cầu của thị trường lao động. Với định hướng này, sinh viên tốt nghiệp sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội và cơ hội phát triển sự nghiệp bền vững trong các doanh nghiệp, tổ chức liên kết với Nhật Bản, trở thành cầu nối quan trọng trong hợp tác kinh tế giữa hai quốc gia. Trường Đại học CMC cam kết mang đến chương trình đào tạo hiện đại, thực tiễn, giúp sinh viên không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn tự tin hội nhập vào môi trường kinh doanh toàn cầu.

Với lợi thế là ngôi trường sinh ra trong lòng doanh nghiệp, Trường Đại học CMC mang đến môi trường học tập gắn kết chặt chẽ với thực tiễn và nhu cầu của thị trường lao động quốc tế. Nhà trường cam kết việc làm cho 100% sinh viên tốt nghiệp đạt GPA từ 3.2 tại Tập đoàn Công nghệ CMC, Samsung và các đối tác uy tín trong và ngoài nước. Với mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa Nhà trường và doanh nghiệp, sinh viên không chỉ được đào tạo bài bản về kiến thức chuyên môn mà còn có cơ hội làm việc tại những tập đoàn hàng đầu, nơi sinh viên được áp dụng trực tiếp những kỹ năng ngôn ngữ và văn hóa Nhật Bản. Sinh viên tốt nghiệp chương trình Tiếng Nhật thương mại tại Trường Đại học CMC không chỉ thành thạo tiếng Nhật mà còn có thể nhanh chóng hội nhập vào môi trường làm việc quốc tế, nâng cao khả năng cạnh tranh trong thị trường lao động toàn cầu.

Với triết lý giáo dục “học thật – làm ngay”, 100% sinh viên đều tham gia các dự án thực tế và kỳ thực tập tại các doanh nghiệp đối tác. Sinh viên được trải nghiệm việc học qua các dự án trực tiếp, làm việc toàn thời gian trong kỳ thực tập tại CMC, Samsung và các đối tác, nơi họ sẽ được tiếp cận công nghệ mới và môi trường làm việc chuyên nghiệp. Đối với chương trình đào tạo Tiếng Nhật thương mại, quá trình thực tập tại doanh nghiệp không chỉ giúp người học củng cố khả năng tiếng Nhật mà còn nâng cao sự hiểu biết về văn hóa, thái độ làm việc và giao tiếp trong môi trường quốc tế. Những trải nghiệm thực tế này giúp người học tự tin ứng dụng tiếng Nhật vào công việc và tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp quốc tế sau này.

Bên cạnh đó, hoạt động thực hành giao tiếp đóng vai trò vô cùng quan trọng trên con đường chinh phục ngôn ngữ mới. Hiểu được vai trò đó, chương trình đào tạo Tiếng Nhật thương mại tại Trường Đại học CMC luôn chú trọng các buổi học với sự tham gia của các giảng viên, chuyên gia người bản xứ, nhằm mang đến cho sinh viên cơ hội được sử dụng ngôn ngữ trong bối cảnh thực tế, giúp nâng cao kỹ năng nghe – nói, xử lý tình huống trong giao tiếp. Học tập và trao đổi trực tiếp với các giảng viên, chuyên gia người Nhật, sinh viên Trường Đại học CMC được tạo ưu thế lớn về khả năng giao tiếp, học tập về ngữ điệu và phong thái nói chuyện của người Nhật.

Nếu bạn đam mê văn hóa và ngôn ngữ Nhật và mong muốn được đào tạo chuyên sâu và định hướng sự nghiệp bài bản về ngành học này, Trường Đại học CMC sẽ là bệ phóng lý tưởng dành cho bạn. Đừng bỏ lỡ cơ hội trở thành thế hệ dẫn đầu trong kỷ nguyên số để chinh phục ước mơ và khẳng định bản lĩnh. Nhanh tay truy cập vào hệ thống tuyển sinh trực tuyến của Trường Đại học CMC tại trang: https://xettuyen.cmcu.edu.vn/ và đăng ký để nhận cơ hội học bổng hấp dẫn!